تکنوکرات‌ها ...
معنای عبارت تکنوکرات:
تکنوکرات به معنای فن سالار ، فن مدار ، کارشناس فنی ، کسی که سلطه مدیریتی را اعمال کرده و هوادار تکنوکراسی(Technocracy) است .
واژه تکنوکراسی در دو معنای متمایز به کار می رود:
1. حاکمیت وسایل فنی بر انسان
2. حاکمیت صاحبان فنون
سابقه‌ی تکنوکراتی در ایران:
در دورهى ریاست جمهورى آقاى هاشمى رفسنجانى دو اصطلاح «چپ مدرن» و «راست مدرن» مطرح شد. چپ مدرن جریانى است که به هر دلیل، به بازنگرى در اندیشهها و نظرات خود پرداختند. محصول این تأمّل، چرخش در بعضى از مواضع رادیکال، و اصلاح و تعدیل بخشى از شعارها و آرمانهاى این جناح بود. فضاى باز سیاسى و فرهنگى، توسعهى اقتصادى، تنشزدایى در سیاست خارجى، تسامح و تساهل در عرصهى فرهنگ و سیاست جزو شعارهاى چپ مدرن است. این گروه طرفدار آزادى بیان و گسترشآزادىهاى سیاسى محسوب مىشوند.
در مقابل، در جناح راست نیز تغییراتى پدید آمد؛ و یکى از نتایج آن منشعب شدن جریانى بود که گاه با عنوان راست مدرن و گاه با نام تکنوکرات‌ها (فن سالاران) و یا مصلحتگرایان مطرح مىشوند. این جریان متشکّل از افراد میانه رو جناحهاى چپ و راست بود؛ که دیدگاههاى مشترکى با چپ مدرن داشتند؛ و در مجموع معتقد به اصلاحات سیاسى، و بخصوص اصلاحات اقتصادى، توسعهى فرهنگى، خصوصى سازى، و مدیریّت علمى و کارشناس سالارىاند. تعبیر تکنوکرات نیز به همین مناسبت است که این گروه، مانند تکنوکرات‌ها در کشورهاى غربى بر افتادن امور به دست فنشناسان و گسترش علم و پژوهش تأکید دارند.
عمدهترین تشکّل این گروه، کارگزاران سازندگى است که در مجلس پنجم نقش عمدهاى ایفا کرد. این گروه یا گروههاى چپ مدرن در انتخابات ریاست جمهورى سال 76 همگرا شدند. این ائتلاف که از عمدهترین شعارهاى آنها اصلاحات سیاسى بود، موقعیت چشمگیرى نیز در انتخابات به دست آورد. امروزه در چپ مدرن نیز بروز و تمایز گرایشهاى تندرو و میانه رو کاملاً مشهود است.
هواداران آقای هاشمی رفسنجانی ( کارگزاران ، اعتدال وتوسعه و...) معروف به جریان تکنوکرات در ایران هستند .
سخنرانی یکی از اعضای حامی جریان تکنوکرات در تاریخ 91/12/7 :
تکنوکرات بودن چیز بدی نیست و به معنای استفاده درست از ابزار خوب و مدرن است که برای پیاده سازی یک آرمان و یک عقل متصل به وحی الهی استفاده میشود.
و اما اولین سخنرانی امام خامنه‌ای در سال1392 :
اقتصاد ما دچار این اشکال است که وابسته‌ی به نفت است. ما باید اقتصاد خودمان را از نفت جدا کنیم؛ دولتهای ما در برنامه‌های اساسیِ خودشان این را بگنجانند. من هفده هجده سال قبل به دولتی که در آن زمان سر کار بود و به مسئولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم درِ چاههای نفت را ببندیم. آقایانِ به قول خودشان "تکنوکرات" لبخند انکار زدند که مگر میشود؟! بله، میشود؛ باید دنبال کرد، باید اقدام کرد، باید برنامه‌ریزی کرد. وقتی برنامه‌ی اقتصادی یک کشور به یک نقطه‌ی خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روی آن نقطه‌ی خاص تمرکز پیدا میکنند. بله، تحریمها اثر گذاشت، منتها نه آن اثری را که دشمن میخواست.
نقدها:::
تذکر جدی و تاریخی رهبر انقلاب نسبت به رویکرد فکری و اجرایی افراد موسوم به تکنوکرات و "آیه یأس خواندن" همیشگی آنان از اینکه با تفکر انقلابی و اسلامی نمی‌توان به یک کشور پیشتاز و الگو در جهان تبدیل شد و برای دستیابی به این جایگاه، ناچار به پیروی از غربی‌ها و الگو قرار دادن آنها در پیشرفت‌های مادی و تکنولوژیک هستیم
محمدباقر قالیباف چند هفته پیش در یکی از همایش‌های پرتعداد شهرداری تهران، با تعریف خاصی از مفهوم تکنوکراسی، این ویژگی خود را اینطور توجیه کرد: «ممکن است که بگویند قالیباف، انسان تکنوکراتی است که باید بگوییم تکنوکرات بودن چیز بدی نیست و به معنای استفاده درست از ابزار خوب و مدرن است که برای پیاده سازی یک آرمان و یک عقل متصل به وحی الهی استفاده میشود.»
این دیدگاه در حالی از سوی شهردار تهران ارائه شده که در یک نظام دینی افرادی که مسئولیتی را برعهده می‌گیرند باید هم دارای «تعهد» و هم «تخصص» باشند و فقدان هر یک از این مولفه‌های برای یک مقام مسئول؛ به مثابه نقصی بزرگ محسوب میشود اما در دیدگاه «فن سالارانه» یا همان «تکنوکراسی» تعهد و اعتقادات افراد جایگاهی در انتخاب آنها ندارد و آنچیز که معیار اصلی برای انتخاب اطرافیان و مدیران قرار می‌گیرد فقط «تخصص» آنهاست.
! گفتنی است این مدل نگاه مدیریتی که پیش از این در افکار عمومی به افرادی مانند هاشمی رفسنجانی و دولت اصلاحات شناخته می‌شد، هم اینک بطور پر رنگی در مجموعه اقدامات کلان شهرداری تهران و بسیاری از مدیران آن به چشم می‌خورد.
به قول وحید یامین پور: شاید از مهمترین تجلیات تکنوکراسی در ایران سازش طلبی در وسط معرکه مبارزه با غرب و فراموش کردن مفهوم و اقتضائات عدالت بود. این دو یعنی «سازشکاری» و «حذف عدالت» بیش از پیش در پیشانی اصلاح طلبان که فرزندان سیاسی تکنوکراسی بودند درخشید. اشرافیت دولتمردان، مانور تجمل، هزینه کردن در امور بی اولویت، تحقیر مستضعفان، موزه ای کردن فرهنگ شهادت و ایثار و… تبعات فرهنگی این ماجرا بود.
با رفتن دولت سازندگی دولت اصلاحات دقیقاً مامور فعلیت بخشیدن به آنروی سکّه غربگرایی شد. تمام شریان های اقتصادی دولت خاتمی در دست مردان هاشمی ماند. از همه مهمتر سازمان برنامه و بودجه که مامور طراحی مدل توسعه بود. حتی آمدن یک وزیر اقتصادی با گرایش های چپ در دولت خاتمی سرانجامی نامبارک داشت.
تکنوکرات ها دست کم ۱۶ سال فرصت داشته اند تا نگرش های غربگرایانه خود را ارائه و پیاده کنند. آنچنان که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی ابتدای امسال در حرم رضوی با لحنی تلخ از این شیوه ها انتقاد کردند و صراحتاً تکنوکرات ها را بوجود آورنده ی آسیب های عمیق اقتصادی امروز معرفی کردند.
